Wat is een zorgvolmacht?
Een zorgvolmacht is een overeenkomst of lastgeving waarbij iemand (de lastgever) een volmacht geeft aan één of meerdere personen (de lasthebber(s)) om bepaalde handelingen uit te voeren in zijn plaats. Het heeft als doel de buitengerechtelijke bescherming te organiseren.

Hoe stel je een zorgvolmacht op?
Bij het opstellen van een zorgvolmacht moet je wilsbekwaam zijn. Je kunt kiezen voor een beperkte (bijzondere) volmacht of ruime (algemene) volmacht. Bij een bijzondere volmacht geeft de lastgever slechts volmacht voor een of meerdere vooraf bepaalde zaken, zoals de verkoop van een woning, het afhandelen van een nalatenschap…
Je bepaalt zelf het aantal lasthebbers en het aanvangspunt van de volmacht, bv. onmiddellijk na ondertekening of vanaf wilsonbekwaamheid.
Je kunt ook kiezen voor een onderhandse akte of een authentieke akte (notariële akte). Aan deze akte zijn geen vormvereisten verbonden. Het doel is het regelen van de buitengerechtelijke bescherming, dit wordt best expliciet vermeld in de volmacht.

Een notariële akte verdient de voorkeur
Een notaris is deskundig en onpartijdig. De zorgvolmacht heeft impact op je vermogen en moet met de nodige zorg en correcte formulering opgesteld worden. Een notaris kan wijzen op bepaalde risico’s.
Een notariële akte is noodzakelijk bij regeling van een verkoop, schenking of successieplanning.
De vermogensrechtelijke bescherming bespreken met de notaris heeft als voordeel dat je op het gehele plaatje kunt anticiperen en een overzicht krijgt van alle juridische mogelijkheden. Op die manier worden alle bestaande wettelijke instrumenten zo efficiënt mogelijk benut.

Begin en einde van de zorgvolmacht
Het begin van de zorgvolmacht is vrij te bepalen door de lastgever. Meestal gaat het in vanaf het moment dat je wilsonbekwaam bent, maar het kan ook vroeger ingaan. Opteer je dit vanaf het moment van wilsonbekwaamheid, dan bepaal je ook best hoe deze wilsonbekwaamheid moet worden vastgesteld, bv. na advies van een arts.
Een zorgvolmacht eindigt wanneer je als lastgever weer in staat bent om zelf te beslissen over je belangen. Het kan ook door een beëindiging van de lastgeving door de lasthebber of de herroeping van de lastgeving door de lastgever of omwille van het overlijden. Je kunt best in de zorgvolmacht opnemen wie de taken overneemt als de lasthebber kom te overlijden of zelf wilsonbekwaam wordt.
Ook een beslissing van de vrederechter kan een einde maken aan de lastgeving. De lastgeving wordt dan vervangen door een gerechtelijke beschermingsmaatregel.

Taken van de lasthebber
De lasthebber kan zowel daden van beheer (verhuur van appartement, beleggen van inkomsten, inkomen ontvangen, rekeningen betalen…) als daden van beschikking (verkoop, schenkingen) vastleggen in de zorgvolmacht. Het is van groot belang om de bevoegdheden van de lasthebber duidelijk te beschrijven. Bij gebrek aan nauwkeurige precisering zal de lasthebber enkel daden van beheer mogen uitvoeren.

De lasthebber kan sinds 2019 ook handelingen uitvoeren met betrekking tot de persoon. Dat impliceert dat je voortaan in een zorgvolmacht
• kunt bepalen in welk rusthuis je later wil worden opgenomen;
• een positieve dan wel negatieve wilsverklaring kunt opnemen in de akte;
• een regeling kunt treffen met betrekking tot de uitoefening van de patiëntenrechten.

Om misbruiken tegen te gaan, kun je in een zorgvolmacht opnemen dat de lasthebber zich moet verantwoorden bij een derde persoon op bepaalde tijdstippen.

Registratie van de zorgvolmacht
Een lastgeving die specifiek als doel heeft om voor de lastgever een buitengerechtelijke bescherming te voorzien, moet worden geregistreerd in het Centraal Register voor Lastgevingen (CRL) dat wordt bijgehouden door de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat. De registratie in dat register is dus dé absolute voorwaarde om de zorgvolmacht te laten doorwerken. De registratie gebeurt via de griffie van het Vredegerecht (van de woonplaats van de lastgever).
Er zal vervolgens een eensluidend verklaard afschrift van de overeenkomst worden neergelegd. Merk op dat een eensluidend afschrift niet hetzelfde is als een kopie.
Wordt de zorgvolmacht opgemaakt door een notaris, dan kan alleen de notaris de volmacht registreren.

Kostprijs
De kostprijs voor het registreren van een onderhandse akte bedraagt 20 euro. Het opmaken van een notariële zorgvolmacht is afhankelijk van de grootte en varieert tussen de 400 en 600 euro.
In principe wordt de lastgeving niet vergoed, maar de lasthebber heeft wel recht op de vergoeding van zijn kosten.