Het Vlaams regeerakkoord gewikt en gewogen
Een warm Vlaanderen voor iedereen!? Vlaams regeerakkoord 2019 -2024
Na een wat ‘hobbelige’ start is de nieuwe Vlaamse regering op de sporen gezet. Het regeerakkoord, de cijfers en ministerposten zijn gekend, de trein kan vertrekken …
En welke richting rijdt deze trein uit? Naar een ‘warm Vlaanderen’, dat klinkt alvast als een aangename bestemming …
Maar is de reis niet even belangrijk als de bestemming? Want een ‘warm Vlaanderen’ daar lijkt niemand tegen te zijn. Figuurlijk dan toch, want over de te beperkte klimaatambities van deze regering kunnen we nog een afzonderlijk hoofdstuk schrijven …
Wat ligt er dan zoal op de route de komende 5 jaar. Uit de reisgids (het regeerakkoord) haalde Samana enkele kernpunten:
We beginnen met het goede nieuws: ‘De Vlaamse regering zal wie hulp nodig heeft, nooit in de steek laten’.
De Vlaamse regering belooft daarom o.a:
- Een verhoging van het aanbod in de geestelijke gezondheidszorg
- Het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg
- Een speerpunt te maken van preventie en vroegtijdige detectie in het Vlaamse welzijns- en gezondheidsbeleid.
- Een verdere uitbouw van de Vlaamse sociale bescherming
- Meer mogelijkheden tot progressieve tewerkstelling voor langdurig zieken en om hen opnieuw aan het werk te helpen, komt er een aanbod op maat. De samenwerking tussen VDAB, RIZIV en de ziekenfondsen wordt versterkt.
- Om opleidingsinitiatieven voor ervaringsdeskundigen te ondersteunen
- Meer digitalisering en gegevensdeling om zoveel mogelijk rechten automatisch toe te kennen
- Het vervoer op maat uit te bouwen in de vervoerregio’s
- Vereenzaming aan te pakken en het bewustzijn rond eenzaamheid in de omgeving verhogen
En de cijfers?
Gaan we het warme en sociale Vlaanderen als reisbestemming halen met deze beloftes als er tegen 2024 zomaar even 2,2 miljard bespaard moet worden? Het lijkt erop dat de meest kwetsbaren mensen dit in ieder geval gaan geweten hebben …
Als we de begrotingscijfers naast de ambitieuze voorstellen leggen wordt het snel duidelijk waarom het reggeerakkoord moest goedgekeurd worden vooraleer deze bekend werden gemaakt.
Zo komt er, los van de specifieke besparingen in verschillende beleidsdomeinen, een lineaire besparing van 6% op alle subsidies die de Vlaamse overheid uitgeeft. Dus ook bijvoorbeeld in welzijn. En dat bovenop het niet indexeren van de werkingsmiddelen.
En om de wachtlijsten in de zorg weg te werken bijvoorbeeld is 1,6 miljard euro nodig, met de 270 miljoen euro die wordt voorzien gaat dat niet lukken, integendeel …
Ziek maakt arm, arm maakt ziek helaas nog steeds een realiteit voor heel wat mensen die langdurig ziek zijn.
In het Vlaams regeerakkoord is het hoofdstuk armoede echter zeer vaag uitgewerkt. Er wordt wat geschermd met flankerende maatregelen op lokaal niveau maar structurele ingrepen en concrete doelstelling blijven uit.
De nieuwe Vlaamse regering zou net zeer sterk moeten investeren in meer sociale huisvesting. Dat is in de eerste plaats goed voor zeer veel Vlamingen, maar ook voor de economie, de werkgelegenheid. En tegelijk kan dit bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Het tegendeel is zelfs waar, steden en gemeenten die meer willen doen dan het opgelegde minimum krijgen hiervoor geen middelen.
Daarbovenop 110 miljoen euro besparen in de kinderbijslag helpt al helemaal niet. Kinderbijslag is net één van de meest doeltreffende middelen om gezinnen uit de armoede te halen.
En de belofte om de energiefactuur te doen dalen werd al ingetrokken.
Het is ook erg onduidelijk hoe het bijkomende aanbod in de geestelijke gezondheidszorg -waarmee men de wachtlijsten wil wegwerken- zal gefinancierd worden. Nochtans erg belangrijk als we kijken naar de grote nood aan laagdrempelige, betaalbare en snel toegankelijke hulp.
Ook in de thuis- en gezinszorg wordt bespaard. Eigenaardig want gezinszorg zorgt er net voor dat mensen in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen en dat de meest kwetsbaren kunnen ondersteund worden. En wat met de beloofde ondersteuning voor mantelzorgers?
Eigen schuld, dikke …
In het regeerakkoord wordt sterk gewezen op de persoonlijke verantwoordelijkheid van elk individu. Niet dat we mensen willen ontslaan van de eigen verantwoordelijkheid, maar zo stappen we wel verder mee in de meritocratische logica. Met andere woorden, jouw plek in de samenleving wordt bepaald door je verdienste. Geslaagd of mislukt, ziek of gezond, dat heb je zelf in de hand.
Vandaag zijn een record aantal mensen langdurig ziek, met daarin een nog steeds stijgende groep van mensen die uitvallen omwille van psychosociaal- en stress gerelateerde aandoeningen. Dat is een maatschappelijk signaal en vraagt veranderingen aan ons maatschappijmodel. De lessen stressbeheersing vanaf de kleuterklas gaan dat niet verhelpen.
Sommige individuen moeten zich blijkbaar nog meer bewijzen dan andere. Nieuwkomers worden de eerste 10 jaar voor bepaalde delen van de Vlaamse sociale bescherming uitgesloten. Kwetsbare mensen met een zorgnood uitsluiten omdat ze (nog) niet hebben bijgedragen strookt niet met de solidariteit waar wij als Samana voor staan. Niemand kiest ervoor om in een kwetsbare situatie terecht te komen
Het middenveld
Het decreet sociaal-cultureel werk zal aangepast worden, met de klemtoon op gemeenschapsvorming, en minder op de kritische rol van verenigingen. Het wantrouwen t.o.v. het middenveld blijkt ook uit de grote besparing die zal doorgevoerd worden.
Wij zijn er echter van overtuigd dat het ondersteunen van belangenbehartigers en vertegenwoordigers van kansengroepen de inclusieve samenleving net bevordert. Overheidssteun voor en samenwerking met het middenveld is daarvoor zelfs een fundamentele voorwaarde..