Hallo, met de mantelzorgtelefoon …
Wie luistert naar de mantelzorger?
Mantelzorgers zijn de ‘stille krachten’ achter een persoon die zorg nodig heeft: oudere ouders, een partner die ziek is, een kind dat zorgt voor een papa met kanker, ouders van een kind met een handicap.
Als mantelzorger kan je al jaren terecht bij de mantelzorgtelefoon van Samana: je vindt er een luisterend oor, kan er je verhaal doen, even emotioneel bijtanken… Het doet deugd te horen dat iemand weet wat je doormaakt. Want zorg opnemen voor iemand uit je naaste omgeving kan zwaar wegen.
En toen kwam corona.
Mantelzorgcafés, lotgenotencontacten en infosessies werden stilgelegd. Ineens bepalen richtlijnen wat je al dan niet kan en mag doen – ook als mantelzorger. En die richtlijnen zijn niet altijd even eenduidig. Bij mantelzorgers heerst verwarring, verdriet, ongerustheid,… Het aantal oproepen per dag schiet de hoogte in, en de mantelzorgtelefoon wordt ook een infolijn.
‘Kan ik mantelzorger worden?’
Uit de inhoud van de telefoongesprekken blijkt dat het begrip mantelzorg nog altijd te weinig gekend is. Het belang van mantelzorg wordt – zeker in deze moeilijke periode – zwaar onderschat. Samana vraagt het beleid hiermee rekening te houden en vooral in te zetten op communicatie en ondersteuning op maat van mantelzorgers.
Jos zorgt voor zijn bejaarde mama die dagelijks hulp nodig heeft voor haar maaltijden en boodschappen. Zijn vraag of hij ‘mantelzorger kan worden’ duidt aan hoeveel sensibilisering nog nodig is rond mantelzorg, zelfs bij mensen die al zorg opnemen. Door het coronavirus wordt de grote inzet van mantelzorgers duidelijk. Niet alleen zijn veel meer mensen mantelzorger dan ze zelf inschatten, het engagement dat ze opnemen is van levensbelang. Jos: ‘Als ik niet meer langsga bij mijn moeder, ziet ze helemaal niemand meer.’
Een groot aantal telefoons start met deze vraag. Het is nodig om ook de inzet van deze mensen te waarderen en in beeld te brengen, al was het maar door hen in alle communicatie mee te nemen en het begrip mantelzorg verder uit te dragen. Dit is nu belangrijk, maar ook na corona.
Kan ik een attest krijgen dat ik mantelzorger ben?
De richtlijnen van de overheid zijn voor mantelzorgers niet gemakkelijk te interpreteren. Men spreekt over wat niet mag, wat verboden is. Niet-essentiële verplaatsingen bijvoorbeeld ….en of daar al dan niet een attest voor nodig is.
Samana vraagt aandacht voor éénduidige en eenvoudige communicatie. Mantelzorgers zijn vaak moeilijker te bereiken. Maak de info zo eenduidig mogelijk; zorg dat er geen plaats is voor interpretatie of vragen. Communiceer dat ‘mantelzorg bieden’ wél een essentiële verplaatsing is, en dat hier geen attest of bewijs voor nodig is. De miscommunicatie over het bezoek van mantelzorgers in de woonzorgcentra is een goed voorbeeld van hoe het niet moet: verwarring alom, gevoelens van hoop en verdriet die vechten om de bovenhand.
Op samana.be/corona-en-mantelzorg en via de mantelzorgtelefoon zetten we hier ook op in. We vragen oog te hebben voor de vaak moeilijke situaties waarin mantelzorgers zich bevinden. Mantelzorgers hebben geen tijd of bijkomende energie om naast hun engagement nog uit te pluizen ‘wat wel en niet mag’.
Ook lokale overheden kunnen hier een belangrijke rol in spelen: communiceer als gemeente dat mantelzorg nog wél toegelaten is (en in deze situatie misschien nog meer nodig is dan anders). Laat weten dat boodschappen doen voor je bejaarde ouders mag, dat verplaatsingen in het kader van hulp bieden toegestaan zijn, en dat hiervoor geen attesten nodig zijn.
Waar kan ik een mondmasker krijgen?
Mantelzorgers zijn vaak bang om de persoon voor wie ze zorgen te besmetten. Ze volgen bezorgd de instructies om de persoon voor wie ze zorgen niet te besmetten. Maar mondmaskers zijn er niet voorhanden. Hierbij worden mantelzorgers, als belangrijke personen in de zorg, helemaal over het hoofd gezien. Ook andersom: vanzelfsprekend is het een ramp als te veel zorgverleners ziek zouden worden, maar is dit ook in mantelzorgsituaties niet het geval?
Het gaat niet meer …
In opiniestukken en pers gaat het vaak over de dubbele rol die ouders van schoolgaande kinderen in deze tijden opnemen en hoe moeilijk dat is. Terecht. Het is heen en weer botsen tussen je vol goede moed aan je professionele taken wijden en de zorg opnemen voor kinderen thuis: huiswerk, taken, ontspanning, bezig zijn, de verveling te lijf gaan …
Voor veel mantelzorgers is deze dubbele rol de dagdaglijkse realiteit – ook zonder ‘mevrouw Corona’ proberen ze alle ballen in de lucht te houden en is het schipperen tussen je eigen gezin, je professionele bezigheden én de zorg voor iemand die je lief is. En nu nog meer: professionele ondersteuning valt misschien weg, verplaatsingen leveren stress op (met de veelgestelde vraag: mag ik dit wel doen?). Voor veel mantelzorgers is de druk momenteel groot. Alle ondersteuningsinitiatieven zijn welkom, een luisterend oor ook.
Besluit
Aandacht voor mantelzorgers is nodig, nu meer dan ooit. Laat ons uit deze crisis onthouden hoeveel mantelzorgers er (vaak in stilte en achter de schermen) voor zorgen dat zoveel mensen met de nodige omkadering thuis kunnen blijven wonen. De verhalen van de mantelzorgtelefoon getuigen hoe broodnodig mantelzorgers zijn in onze maatschappij en hoeveel taken zij ongezien opnemen, maar ook hoe alleen en onzeker ze zich vaak voelen. Dankzij hun inzet kunnen zoveel mensen thuis blijven wonen, krijgen ze aandacht en sociaal contact. Laat ons dit ook na de coronacrisis niet vergeten.
Als mantelzorgvereniging sterkt dit ons nog sterker in onze missie om te blijven hameren op goede informatie en ondersteuning. We pleiten tegen overbodige administratieve rompslomp, tegen ingewikkelde aanvragen en procedures, maar voor een ondersteuningsbeleid waar alle mantelzorgers beroep op kunnen doen.
En ons luisterend oor, dat luistert verder.
Mantelzorgtelefoon Samana
Elke werkdag van 10 – 12 uur en van 13 uur tot 16 uur
078 15 50 20
De kostprijs is die van een zonaal gesprek, van waar in België je ook belt.
Werken aan je veerkracht als mantelzorger kan met deze online cursus: www.zelfzorgvoormantelzorgers.be